İŞ HUKUKU

BOLU YAMAN HUKUK BÜROSU / AVUKAT EMİRHAN YAMAN

İŞ HUKUKU

İş Hukuku Nedir ve Neleri Kapsar?

İşçi , işveren ve devlet arasındaki ilişkileri hukuki olarak düzenleyen hukuk dalı iş hukuku olarak adlandırılır. 4857 Sayılı İş Kanunu ile işçi – işveren – devlet arasındaki hukuki ilişkiler düzenlenmiştir. Ancak her çalışan işbu kanuna tabi değildir. Örneğin serbest (bağımsız) çalışanlar ile devlet memurları İş Kanununa tabi değildir. Bir çalışanın İş Kanununa tabi olması  iş ilişkisinin niteliğine göre belirlenmektedir. İş Kanunun 1. Maddesinde kanunun amacının ‘’işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanılarak çalıştırılan işçilerin çalışma şartlarına ve çalışma ortamına ilişkin hak ve sorumluluklarını düzenlemek’’ olduğunu açıkça belirtmiştir. Dolayısıyla işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklar , karşılıklı iş davası ve buna ilişkin talepler bu kanuna uygun şekilde ileri sürülmelidir. İş davaları kapsamlı ve spesifik olan dava türlerinden olması hasebiyle uzman bir iş avukatı ile birlikte süreç yürütülmelidir. Aksi halde gerek işveren gerekse işçi bir çok yasal hak ve alacağını kaybetme tehlikesi ile karşılaşmaktadır.

İşçi Nedir?

İşçi , 4857 Sayılı İş Kanununda da tanımlandığı üzere ‘’ bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişidir. ‘’ İş sözleşmesinin açık ve net bir şekilde yazılı olması gerek işveren gerek işçi açısından lehe bir durumdur. Ancak taraflar arasındaki bu iş sözleşmesinin yazılı olması şart değildir. Delil ve tanık ile dava ve duruşmalarda sözleşmenin varlığı ispatlanabilmektedir.

İşveren Nedir?

İşveren , 4857 Sayılı İş Kanununda da açıkça tanımlandığı üzere ‘’ işveren, işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlardır.’’

İşçi – İşveren Uyuşmazlıklarında Hangi Mahkeme Yetkili ve Görevlidir?

İşçi ve işveren uyuşmazlıklarında açılacak iş davalarında ‘’İş Mahkemesi’’ görevlidir. İş Mahkemesi olmayan yerlerde ise ‘’İş Mahkemesi Sıfatı ile Asliye Hukuk Mahkemesi’’ görevlidir. Açılacak olan iş davalarında yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin dava tarihindeki yerleşim yeri mahkemesidir. Ayrıca işin veyahut işlemin yapıldığı yer mahkemesi de yetkilidir. Birden fazla davalı olması durumunda davalılardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de dava açılmasında yetkilidir.

İş Mahkemelerinin Görevleri Nelerdir ve Hangi Davalar İş Mahkemesinde Açılır?

İş Mahkemeleri Kanuna göre İş Mahkemeleri genel itibariyle işçinin yasal olarak hakedeceği kıdem tazminatı , ihbar tazminatı , kötüniyet tazminatı , ücret alacağı , yıllık ücretli izin alacağı , fazla mesai alacağı gibi işçilik alacaklarına yönelik davalara bakmakla görevlidir. Ayrıca iş mahkemeleri , iş sözleşmesinden kaynaklanan tespit davaları (örneğin hizmet tespiti , maluliyet tespiti , iş kazası tespiti gibi ) ,  ölüm nedeniyle tazminat , iş kazasından kaynaklanan maluliyet nedeniyle tazminat davaları ve özellikle ‘’işe iade’’ davalarına da bakmakla görevlidir.

İşçi Hangi Hallerde Tazminata Hak Kazanır?

İşçinin işverenden tazminat talep edebilmesi için bazı koşulların oluşması gerekir. Bu tazminat çeşitleri ve tazminata hak kazanma şartları kanunda belirlenmiştir. İş Kanunundaki şartları sağlayan işçi , kıdem tazminatı , ihbar tazminatı , kötüniyet tazminatı , ücret alacağı , yıllık ücretli izin alacağı fazla mesai alacağı , ölüm nedeniyle tazminat (işçinin ailesinin açabileceği), iş kazası nedeniyle tazminat ve işe iade davaları açılabilir. Ancak işçi kanundaki şartları yerine getirmiş olmalıdır.

İşçi Hangi Hallerde Tazminata Hak Kazanamaz?

İşçinin işverenden tazminat talep edemeyeceği durumlar da mevcuttur. İşçinin tazminat talep edebilmesi için öncelikle işçinin iş sözleşmesi , işveren tarafından haklı veya geçerli nedenle fesih edilmemiş olması gerekir. 4857 sayılı İş Kanunu Madde 25 ‘’ işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkınu ’’ düzenlemiştir. Buna göre sağlık sebepleri , ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri , son olarak da zorlayıcı sebepler kanunda açıkça belirtilmiştir. İşçinin bu maddeye uygun olmayan hal ve davranışları sonucu işveren iş sözleşmesini haklı nedenle fesih ederse işçi tazminat talep edemeyecektir. İşçinin bu şartlara rağmen iş davası açması halinde de dava reddedilecektir.

Zorunlu Arabulucuk Kapsamına Giren Davalar

İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. Maddesine göre aşağıda sayılan dava türleri için arabuluculuğa başvurmuş olmak ‘’ dava şartı ’’ dır. Bu davaların arabulucuya başvurulmadan açılması halinde Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114. Maddesi gereğince dava şartı yoksunluğundan dava usulden reddedilecektir. Zorunlu arabuluculuk kapsamına giren iş davaları : Prim ve ikramiye ücretinden doğan davalar , ulusal bayram ve genel tatil (UBGT) ücretinden doğan davalar , yol ve yemek ücretinden doğan davalar , yıllık ücretli izin sebebiyle açılacak davalar , fazla mesai – ücret alacağından doğan davalar , sendikat tazminat , eşit davranmama tazminatından doğan davalar , bakiye süre ücreti alacağından doğan davalar , kötüniyet tazminat istemi davaları , ihbar tazminatından doğan davalar , kıdem tazminatından doğan davalar , işe iade davaları , boşta geçen süre tazminatından doğan davalar , işe başlatmama tazminatından doğan davalar ‘’ dır.

Zorunlu Arabulucuk Kapsamına Girmeyen Davalar

İş kazasından doğan maddi – manevi tazminat davaları , iş kazasından doğan maluliyet ve iş göremezlik oranının tespiti ve maluliyet oranına itiraz davaları , iş kazası nedeniyle işverene ve diğer kusurlu kişi ve kurumlara açılan rücu davaları ,  meslek hastalığından doğan maddi – manevi tazminat davaları , meslek hastalığından doğan maluliyet ve iş göremezlik oranının tespiti davaları için zorunlu arabuluculuk bulunmamaktadır. İlgili davalar için arabuluculuk aşamasına başvurmaksızın iş mahkemesinde dava açılabilmektedir.

İş davalarının yukarıda özet olarak belirttiğimiz her aşaması mutlaka İş Hukuku alanında uzman bir iş avukatı yardımı ile takip edilmelidir. Gerek işçinin gerekse işverenin haklarının korunması , yasal iş sözleşmesinin düzenlenmesi , iş sözleşmesine aykırılık durumunda delillerin ve tutanakların süresinde elde edilmesi ve iş davası aşamasında usulüne uygun olarak İş Mahkemesine sunulması , tüm sürecin profesyonel takibi alanında bilgi sahibi ve uzman bir iş avukatı tarafından yapılmalıdır. Aksi halde her aşaması belli bir usul ve süreye tabi olan iş davaları , işçi ve işverenlerin geri dönüşü olmayan mağduriyetlerine sebebiyet vermektedir. Bu sebeple işçi işveren arasında meydana gelen uyuşmazlıklarında mutlaka bir iş avukatına danışılmalı ve dava süreci buna göre yürütülmelidir.  Yaman Hukuk Bürosu ( Avukat Emirhan YAMAN) olarak iş davalarında gerek davacı gerekse davalı vekilliği görevini üstlenerek Bolu da ve Türkiye’nin bir çok ilinde olan iş davalarında işçi ve işveren müvekkillerimize avukatlık ve danışmanlık hizmeti vermekteyiz. Bu sebeple iş davası açmak veya tarafınıza açılan iş hukuna ilişkin davalara usulüne uygun ve süresinde karşılık vermek adına alanında uzman bir avukat ile temsil edilmek için iletişim bilgilerinden bize ulaşabilir , iş hukuku ve iş davalarına ilişkin her türlü hukuki danışmanlık ve dava vekilliği hizmetini alabilirsiniz.